στον ιστορικό τόπο των Κοκκαλίων,
στην διαδρομή του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε.4,
πάνω από το «Αισθητικό δάσος της
Οξυάς»
Mέσα στην αντάρα, τέλος
του Νοέμβρη και στα μουλωχτά ξεκίνησε η τοποθέτηση των ανεμομετρητών που είναι
ο προάγγελος των ανεμογεννητριών.
Αντίδραση καμία... Άραγε αυτό θέλουμε για το Γαρδίκι και τα γύρω χωριά,
ή απλά παραδοθήκαμε χωρίς καν να παλαίψουμε;
Θα αναρωτηθείτε ίσως, ποιά είμαι εγώ που ενδιαφέρομαι για το Γαρδίκι
και όχι μόνο, αλλά και για τα Πουγκάκια, το Παλαιοχώρι, τον Πλάτανο (Στάγια), το
Καταφύγιο της Οξυάς, αλλά και από την άλλη μεριά για την Άμπλιανη, τους
Σταύλους, τη Δομνίστα, το Κρίκελλο, μέρη που τα έχω επισκεφτεί κατ’ επανάληψη
μαζί με τον άντρα μου (Δημήτρη Δήμου), περπατώντας στα γύρω τους ορεινά δάση
και την αλπική ζώνη, μαζεύοντας και φωτογραφίζοντας μανιτάρια, παίρνοντας
ανάσες ζωής από την κόλαση της Αθήνας.
Νιόνυμφη, (το 1977) με ανέβασε ο άντρας μου στο Γαρδίκι, το χωριό της μάνας του, που επισκεπτόταν από
μικρό παιδί. Και επειδή εγώ δεν είχα χωριό, το Γαρδίκι έγινε και το δικό μου
χωριό.
Πολλές φορές αποπειραθήκαμε να αποκτήσουμε ένα στέκι, ένα
σπίτι δικό μας στο χωριό, αλλά δεν μας βγήκε. Μόλις πριν 3 χρόνια καταφέραμε
(βοηθώντας πιά τον γαμπρό και την κόρη μας) να ξεκινήσουν μια μικρή επένδυση (3
ενοικιαζόμενες κατοικίες) στην προοπτική να εγκατασταθούμε όλοι και μόνιμα στο
Γαρδίκι. Γιατί πιστεύουμε ότι αν έχει κάτι το Γαρδίκι, που (λάθος μεγάλο) δεν το ανέδειξε στα
προηγούμενα χρόνια της “αφθονίας”, είναι το υπέροχο φυσικό του
περιβάλλον, το ηλιόλουστο ανοικτό χωριό,
η θέα του προς το Βελούχι μέχρι τα
Βαρδούσια, το πέρασμα για το δάσος
και το καταφύγιο της Οξυάς, τα ομαλά βουνά και τα ορεινά μονοπάτια με κύριο το Ε4 που ανήκει στο δίκτυο Ευρωπαϊκών
μονοπατιών και περνά ακριβώς στις ομαλές αλπικές κορφές από τα "Κοκκάλια", Καράβι, Αλογοβούνι, στην άκρη της Οξυάς (εκεί δηλαδή που θα
στηθούν οι ανεμογεννήτριες) στην Ψηλή Ράχη μέχρι και το καταφύγιο της Οξυάς
και συνεχίζει απέναντι στη Φάκα προς Βαρδούσια.
Θα μου πείτε ότι, τώρα πιά είναι αργά, ότι οι εποχές της
λιτότητας που ζούμε δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για μια τέτοια ανάπτυξη. Όμως πιστεύω
ότι είναι λάθος. Το Γαρδίκι (αλλά και άλλα όμορφα χωριά) δεν είχε τέτοια
ανάπτυξη, γιατί κανείς δεν φρόντισε να αποκτήσει τις απαραίτητες υποδομές. Όλοι
είδαμε ότι μόλις λειτούργησε το ξενοδοχείο το φετεινό καλοκαίρι, το χωριό
ζωντάνεψε. Περισσότερος κόσμος και από τους ντόπιους ήρθαν, τα Σαββατοκύριακα
μέχρι και τον Οκτώβρη το χωριό ήταν ζωντανό, δούλεψε η καφετέρια, οι δυό
ταβέρνες, πουλήθηκαν τα λίγα προϊόντα του χωριού, οι ντομάτες, οι πατάτες, τα
κολοκύθια, τα κάστανα, τα καρύδια, τα μέλια, η ρίγανη, το τσάϊ, τα γουρούνια,
τα αρνιά κλπ.
Φανταστείτε τί προοπτική
ανάπτυξης θα μπορούσε να έχει το χωριό αν καταστρωνόταν ένα πρόγραμμα,
επισκέψεων σε αξιοθέατα, σε ορεινές διαδρομές με πεζοπορεία αλλά και ποδήλατο ή
και τζιπ, δραστηριοτήτων μανιταρογνωσίας, της γνώσης φυτών και λουλουδιών, της
παραδοσιακής εκτροφής προβάτων κλπ, συνδυασμένα με παραγωγική αξιοποίηση και προώθηση
τοπικών προϊόντων αλλά και άλλων που μπορούν να παραχθούν (βατόμουρα και
μαρμελάδες, τυριά και γάλα, αυγά κλπ.). Πόσες και μόνιμες «θέσεις εργασίας» θα
δημιουργούνταν, πόσα παιδιά Γαρδικιωτών που σήμερα φυτοζωούν στη Λαμία ή αλλού
θα μπορούσαν να επαναπατριστούν και να δώσουν ζωή και προοπτική στο χωριό. Και
το ίδιο ισχύει και για όλα τα γύρω χωριά.
Μια τέτοια ανάπτυξη που ταυτίζεται με αυτό που αποκαλούμε «ήπια τουριστική ανάπτυξη, παραγωγική
ανασυγκρότηση και αποκέντρωση», θα απαιτήσει το χωριό να αποκτήσει πάλι το
δικό του φούρνο, μπακάλικο, χασάπικο, ψιλικατζίδικο, μικρό εμπορικό, θα έχει
δουλειά για τον ηλεκτρολόγο, τον υδραυλικό κλπ. Όχι βέβαια με τις παχυλές
αμοιβές και κέρδη που ίσως κάποιοι είχαμε καλομάθει, αλλά με μεροκάματα αξιοπρέπειας και με την ασφάλεια της
συλλογικής και αλληλέγγυας τοπικής κοινωνίας, όπως την βίωσαν οι παππούδες και
οι γιαγιάδες τρέχοντας να βοηθήσουν στο ξεφλούδισμα του καλαμποκιού και στο
γλέντι που ακολουθούσε.
Μια τέτοια
ανάπτυξη είναι σήμερα και το ζητούμενο για το ξεπέρασμα της οικονομικής κρίσης. Γιατί ανάπτυξη σημαίνει να έχει όλος ο κόσμος δουλειά και να
ζωντανέψει η περιφέρεια. Γιατί αν η κρίση είχε και ένα καλό, είναι ότι μας
έδειξε ότι η πραγματική ανάπτυξη δεν μπορεί
να γίνει με εγκαταλελειμμένη την πρωτογενή παραγωγή και τα χωριά, με την
διάλυση της μικρής και μεσαίας μεταποιητικής βιοτεχνίας, με τη μετανάστευση των
νέων στα αστικά κέντρα και τον γιγαντισμό του τριτογενή τομέα του εμπορίου και
των υπηρεσιών, με την δημιουργία μια οικονομίας
της φούσκας.
Και η «πράσινη
ενέργεια» θα μου πείτε (ανανεώσιμες πηγές); Είναι επιδιωκόμενος στόχος;
Ναι, αλλά άλλο πράγμα η ισόρροπη ανάπτυξή της προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και άλλο η
ληστρική εκμετάλλευσή της από μεγάλα συμφέροντα και σε βάρος άλλων παραγωγικών
δραστηριοτήτων.
Ένα τέτοιο λοιπόν Αναπτυξιακό και Παραγωγικό Σχέδιο για το Γαρδίκι και
τ’άλλα χωριά, είναι στον αντίποδα αυτής της λογικής, που στο όνομα δήθεν της
«αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής» προκαλεί μη αναστρέψιμη καταστροφή του περιβάλλοντος
(συνολικά θα χρησιμοποιηθούν περίπου
7.500 στρέμματα αλπικών εκτάσεων) με άγνωστες συνέπειες στα νερά, στη
σταθερότητα των εδαφών, στα αποδημητικά πουλιά, στα άγρια ζώα και τελικά και
στην οικονομική επιβίωση των γύρω χωριών. Και το περίεργο είναι ότι αυτή η
καταστροφή επιχειρείται συνεχώς σε μέρη μεγάλης περιβαλλοντικής και αισθητικής
αξίας. Από τον κατά τα άλλα θεσμοθετημένο «Εθνικό Δρυμό της Πίνδου» μέχρι το δικό μας «Αισθητικό Δάσος Οξυάς».
Και σε αντίφαση με τον ισχυρισμό, ότι ο Τουρισμός είναι η Βαρειά Βιομηχανία της
Ελλάδας. Ποιός ωφελείται λοιπόν από αυτή την υπερσυγκέντρωση και διαχείρηση των
ΑΠΕ;
Σύμφωνα με τα στοιχεία που γνωρίζω σχεδιάζονται και αρχίζει η υλοποίηση από την εταιρεία ΤΕΡΝΑ
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ (που επιδοτείται από κονδύλια της Ε.Ε και του Ελλ. Δημοσίου με περ.
24 εκατομ. €) των εξής:
α) 21 Α/Γ
900KW η καθεμιά στην αλπική περιοχή Καστρί-
Κοκκάλια σε έκταση 2.397,79 στρεμμ με υποσταθμό 16 στρεμμάτων και 12 πυλώνες μεταφοράς από την περιοχή
Ράχες Τυμφρηστού
β) 26 Α/Γ
900KW η καθεμιά στην αλπική περιοχή Καράβι
- Αλογοβούνι σε έκταση 2.196,064 στρεμμ σε σειρά με τις προηγούμενες
γ) 15 Α/Γ
900KW η καθεμιά στην αλπική περιοχή Τύμπανο-Τρυπήρι
της Οξυάς (Σαράνταινα) σε έκταση περίπου 2.550 στρεμμ σε σειρά με τις
προηγούμενες
δ) 12 Α/Γ 900KW η καθεμιά στην αλπική
περιοχή Πικροβούνι Τυμφρηστού
που θα καταλήγουν στον Υποσταθμό των Κοκκαλίων
ε) Οι ανεμογεννήτριες είναι τύπου Ε-44/900
κατασκευής ENERGON (γερμανική), με διάμετρο πτερωτής 44 μέτρα και ύψος πυλώνα 55 μέτρα
(ολικό 77 μέτρα). Για δε την κατασκευή της κυκλικής βάσης στήριξης κάθε μιας,
απαιτείται (θα σκαφτεί) χώρος 1.521 τ.μ. σε βάθος 4-5 μέτρων.
στ) Για την πρόσβαση στις θέσεις
εγκατάστασης των Α/Γ και τη σύνδεση μεταξύ τους θα γίνουν έργα εσωτερικής οδοποΐας κατά μήκος πολλών χιλιομέτρων σε όλες τις
κορυφογραμμές.
Γνωρίζετε ότι τα "Κοκκάλια" είναι
ιστορικός τόπος, όπου έγινε το 279 π.Χ μάχη εναντίον των Γαλατών (υπάρχει
και Μνημείο) και πήρε το όνομα του από τα κόκκαλα των νεκρών της μάχης αυτής
που άσπριζαν το τοπίο για πολλούς αιώνες. Άλλωστε και στο Γαρδίκι σε όλη τη ράχη από τους
Αγίους Θεοθώρους όπου διακρίνεται υπόλλειμα τείχους, μέχρι την έξοδο του
δασικού δρόμου προς Άμπλιανη (Αγ. Παρασκευή) μέχρι και σήμερα βρίσκει κανείς
κεραμιδαριά από τον αρχαίο οικισμό των Ομιλαίων.
Το τμήμα Τύμπανο-Τρυπήρι
αποτελεί την κορυφογραμή του όρους Οξυά ή Σαράνταινα, στις πλαγιές του οποίου
φύεται το πανέμορφο δάσος οξυάς που
είναι και το νοτιότερο των Βαλκανίων (αναφέρεται και ως το νοτιότερο της
Ευρώπης αλλά υπάρχει νοτιότερο στην Σικελία)
Επισημαίνω πάλι ότι η ομαλή αλπική διαδρομή από Κοκκάλια – Καράβι – Αλογοβούνι – Ψηλή Ράχη Οξυάς είναι τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοματιού Ε4 που συμπίπτει με τον αρχαίο δρόμο στον αυχένα
των βουνών, όπου «οι Αιτωλοί και αι Αιτωλαί» (Παυσανίας) συνέτριψαν του Γαλάτες.
Πρέπει λοιπόν
ΟΛΟΙ να σκεφτούμε σοβαρά ότι με την ανοχή ή και
συμφωνία μας, μπορεί να προκαλέσουμε μη αναστρέψιμη καταστροφή του περιβάλλοντος,
που οφείλουμε να παραδόσουμε
στα παιδιά και τα εγγόνια μας, για να μπορέσουν ίσως αυτά να παράγουν, να
ζήσουν καλύτερα και να ευτυχήσουν.
Δεν πρέπει να
συρθούμε σε μια βεβιασμένη απόφαση που ακυρώνει άλλους
τρόπους ήπιας ανάπτυξης και λαμβάνεται χωρίς
γνώση και εκτίμηση όλων των στοιχείων και κάτω από τον εκβιασμό του ότι
«έχουν αποφασισθεί άνωθεν», «δεν μπορούμε εμείς να κάνουμε τίποτα» και το
«καλύτερο που μπορούμε είναι τουλάχιστον να πάρουμε κάποια αντισταθμιστικά».
Αντισταθμιστικά, τί είδους, για ποιούς, για πόσο χρόνο και το κυριότερο ποιός τα
εγγυάται; Ακόμη δεν έχει δοθεί ούτε ένα ευρώ από το προβλεπόμενο από το νόμο 3%
υπέρ της Αυτοδιοίκησης και με πρόσχημα ότι δεν έχουν καταλήξει πώς θα
μοιράζεται, τα κρατά όλα ο Στουρνάρας για την τρύπα του χρέους και το «πλεόνασμα».
Με τον πρόσφατο δε Νόμο 4203/13 το τέλος
αυτό θα «παρακρατείται από τη ΛΑΓΗΕ» και μειώνεται το ποσοστό που αποδίδεται,
«μέχρι(!) το 1% .... στους οικιακούς καταναλωτές» με μια περίπλοκη διαδικασία
που απαιτεί νέα απόφαση (ΚΥΑ) και αποφάσεις της ΡΑΕ. Δηλαδή ζήσε Μάη, για να
έχεις πιθανό μείωση κάποιων ευρώ στην κατανάλωση του ρεύματος.
Αντισταθμίζουμε την καταστροφή του περιβάλλοντος της προοπτικής και του μέλλοντος των
χωριών και των παιδιών μας με κάποια
αμφίβολα ψίχουλα που μας τάζουν;
Γιατί έχει πέσει αφωνία στους
κατ’εξοχήν αρμόδιους φορείς της αυτοδιοίκησης; Έχει σχέση αυτή με τις ερχόμενες δημοτικές
και περιφερειακές εκλογές και «τα άλλα αντισταθμιστικά» για έργα βιτρίνας ή διάφορα
άλλα «έξοδα» ή ακόμη και θέσεις εργασίας ή υπεργολαβίες που τάζουν συνήθως οι
εταιρείες;
Πιστεύω ότι πρέπει να
ξεκινήσουμε μια εκστρατεία ενημέρωσης και συζήτησης με όλους. Τους υπεύθυνους δημοτικούς άρχοντες, τους
δημ. συμβούλους, τους συλλόγους, τα πολιτικά κόμματα, τις επαγγελματικές
ενώσεις, τους μικροπαραγωγούς αλλά και όλους τους κατοίκους των χωριών.
Να συγκροτήσουμε μια ανοικτή Επιτροπή Αγώνα από πολίτες και φορείς που θέλουν ανιδιοτελώς να
θέσουν τις γνώσεις, την εμπειρία, το χρόνο τους σ’αυτό το σκοπό, με στόχο να
αποτρέψουμε νομικά – πολιτικά και κινηματικά, τη συνέχιση των προκαταρτικών
αυτών εργασιών και να ματαιώσουμε τους φαραωνικού τύπου σχεδιασμούς που
υποθηκεύουν το μέλλον μας. Γιατί αλλιώς Απρίλη –Μάη όλα τα βουνά θα γίνουν
εργοτάξια....
Δεν θα τα
ξεπουλήσουμε όλα.
Τούλα Καλογερά (συντ/χος
γεωπόνος). Mail: toulakalogera@gmail.com. Τηλ. Κιν. 6979200386.
